चहाचा इतिहास | History Of Tea #

!!ॐ चैतन्य नवनारायनाय नमः!!

चहाचा इतिहास | History of Tea #

    मित्रांनो चहा म्हटला म्हणजे सर्वांचे आवडीचे पेय. सकाळ झाली की चहा, सायंकाळ झाली की चहा लागतो. एवढंच काय, घरी कुणी आलं तरी पाहुणचारासाठी सुद्धा चहाच लागतो. चहा पिण्यासाठी कुठल्याही काळ वेळेची मर्यादा नाही. लहर आली की आपण चहा पितो. पण आपण कधी विचार केलाय का, की हा चहा कुठून आलाय? या चहाची निर्मिती कशी झाली? चहा इतका लोकप्रिय कसा झाला? याचा इतिहास काय आहे?  नाही ना, चला तर मग.... जाणून घेऊया चहाचा इतिहास.....

    चहा जगातील सर्वांत जुन्या आणि लोकप्रिय पेयांपैकी एक आहे. चहा पानांच्या काढ्यापासून तो तयार होतो, आणि त्याला विविध प्रकारांनी बनवले जाते. त्याचा इतिहास हजारो वर्षे जुना असून, चीनमध्ये त्याचा उगम झाला असल्याचे मानले जाते आणि नंतर संपूर्ण जगभरात पसरला. आज चहा हा केवळ एक पेय नाही, तर अनेक संस्कृतींमध्ये दैनंदिन जीवनाचा महत्त्वाचा भाग बनला आहे.

    प्राचीन काळापासून चिनी जीवनात चहाची महत्त्वाची भूमिका आहे. चायनीज चहा 5000 हजार वर्षांहून अधिक काळ अस्तित्वात आहे. चहाचा शोध अपघाताने लागला, असे सांगितले जात होते. चहाचा इतिहास सम्राट शेननुंग यांच्याशी जोडला जातो. असे म्हणतात की एके दिवशी त्याच्या सेवकांनी लांब पल्ल्याच्या प्रदेशात जाताना बादशहासाठी पाणी उकळले शुद्ध पाण्याची चिकित्सा करत असताना काही चहाची पाने गरम पाण्यात पडली. त्यामुळे तयार झालेल्या काढ्याचा स्वाद घेतल्यावर सम्राटांना त्याचा प्रभाव आवडला आणि त्याने ते पिऊन ताज्या चहाचा शोध लावला. चीनमध्ये चहा आरोग्यवर्धक पेय म्हणून लोकप्रिय झाला.

हे ही वाचा- धर्मो रक्षति रक्षितः | Dharmo Rakshati Rakshitah #

    झोऊ राजघराण्यातील (इ.स.पू. १०४६-२५६) चिनी शब्दकोशात चहाच्या वापराविषयी नोंद होती. चहाचा शोध लावणारा चीन हा जगातील पहिला देश होता. सुरुवातीला लोकांना जागे ठेवण्यासाठी चहाचा औषध म्हणून वापर केला जात असे. हान राजवंशात चहाचा वापर औषध कार्यात्मक वनस्पती म्हणून केला जात होता. 

    चीनमध्ये टांग राजवंशाच्या काळात चहा लोकप्रियतेच्या शिखरावर पोहोचला. चहाला एक धार्मिक आणि सामाजिक पेय म्हणून महत्त्व मिळाले. मोठ्या प्रमाणात चहाची झाडे लावण्यात आली आणि चहासंस्कृती झपाट्याने विकसित झाली. या काळात "चहाच्या पुस्तकाचे" (The Classic of Tea) लेखक लू यू (तांग राजवंशात राहणारे लेखक) यांनी चहाच्या संस्कृतीवर आधारित पहिली पुस्तिका लिहिली. चहाची संस्कृती दिवसेंदिवस तयार होत गेली. चहा हे लोकांच्या दैनंदिन जीवनातील अत्यावश्यक पेय बनले.जपानी भिक्षूंनी 9व्या शतकात चीनमधून चहा जपानमध्ये नेला. जपानी चहा समारंभ (Chanoyu) ही चहाशी संबंधित धार्मिक परंपरा विकसित झाली.

भारतात चहाचा इतिहास (18-19व्या शतक)

    भारताच्या उत्तर-पूर्व भागात, विशेषतः असाममध्ये, नैसर्गिकरित्या चहाचे झाडे उगवत होती. पहिली चहाची पिके सिंगफो लोकांकडून पारंपारिकपणे तयार केलेली होती. ब्रिटिशांनी भारतात चहा उत्पादनासाठी मोठ्या प्रमाणावर चहा लागवडीचा कार्यक्रम राबवला. १८व्या शतकाच्या अखेरीस भारतात चहाचे व्यापारी उत्पादन सुरू केले. त्यांनी चीनमधून चहा पिकवण्याचे तंत्रज्ञान आणले आणि दार्जिलिंग, असाम, आणि निलगिरी येथे चहाच्या मळ्यांची स्थापना केली.भारतीय चहा उद्योग ब्रिटिश वसाहतीत महत्त्वाचा घटक बनला.

    इ.स. १८३७ मध्ये आसाममधील चाबुआ येथे पहिली ब्रिटिश चहाची बाग स्थापन झाली; १८४० मध्ये आसाम टी कंपनीची स्थापना झाली आणि त्याने या भागात चहाचे व्यावसायिक उत्पादन सुरू केले. शतकाच्या अखेरीस आसाम हा जगातील प्रमुख चहा उत्पादक प्रदेश बनला. नगदी पीक  म्हणून चहाभारतात मोठ्या प्रमाणात पिकवला जाऊ लागला.भारतात चहा उत्पादनासाठी कामगारांच्या मोठ्या गटांची नेमणूक झाली. १९व्या शतकात दार्जिलिंग, असाम, आणि निलगिरी या भागांचे चहा उत्पादनात महत्त्व वाढले.

    ब्रिटिशांनी चहा भारतात लोकप्रिय करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर प्रचार केला. भारतीय लोकांमध्ये चहा पिण्याची सवय निर्माण करण्यासाठी रेल्वे स्थानकांवर चहा विक्री केली जात होती. चहा दुधासोबत आणि साखर घालून पिण्याची पद्धत लोकप्रिय झाली, जी आज भारतात सर्वसामान्य आहे.चहा भारतात केवळ एक पेय राहिले नाही, तर दैनंदिन जीवनाचा भाग बनले.

    भारत आज जगातील आघाडीचा चहा उत्पादक देश आहे. आज भारत चहा उत्पादन आणि उपभोग या दोन्ही गोष्टींमध्ये आघाडीवर आहे.चहा भारतातील दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे, आणि त्याचा आर्थिक व सांस्कृतिक महत्त्वही मोठे आहे. भारतीय चहा आज जगभर प्रसिद्ध आहे आणि त्याच्या चवीने आणि परंपरेने आपली वैशिष्ट्यपूर्ण ओळख निर्माण केली आहे.

    अशाप्रकारे चहाचा प्रवास चीनमधून सुरू होऊन आज जागतिक पातळीवर पोहोचला आहे. चहा केवळ पेय नाही, तर जगभरातील संस्कृतींशी जोडणारा महत्त्वाचा दुवा आहे.

चहाचा इतिहास | History of Tea #

अधिक लेख-

• आध्यात्म आणि व्यवहार: परस्पर संबंध । Adhyatma Ani Vyavhar #
• श्रीकृष्ण आणि राजकारण/ Politics of Krishna#
• पंचप्राण आणि त्यांचे कार्य | Panch Pran Vayu and Functions #
• पंचतत्व | पंचमहाभूते | Pancha Tatva | Five Elements # 
• भक्त कसा असावा ? भक्ताची लक्षणे. / Types Of Devotees#
• कर्मयोग
• काही आयुर्वेदिक उपाय Health Tips | आरोग्य संबंधी माहिती
• सहज बोलणे हित उपदेश। करुनि सायास शिकविती ।।
• एकविरा माता माहिती
• प्रत्यंगिरा देवी (Pratyangira Devi)/ Informatuon about Pratyangira Devi#

आमच्या पोस्ट आपल्याला आवडल्यास आम्हाला नक्की कळवा. त्यासाठी आमच्या पेजला फॉलो करा आणि बेल आयकॉनवर क्लिक करा म्हणजे आमचे येणारे नवनवीन लेख सर्वप्रथम आपणास वाचावयास मिळतील.

Follow my YouTube channel

https://www.youtube.com/@OmAadeshNatshakti